Nhiều cá nhân và doanh nghiệp sản xuất nước mắm hiện nay đang tự giới hạn mình trong khuôn khổ của giá trị "truyền thống", điều này ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng phát triển, cạnh tranh và mở rộng thị trường. Đã đến lúc cần một tư duy cởi mở hơn trong sản xuất – sẵn sàng ứng dụng công nghệ hiện đại và bước ra khỏi những khuôn mẫu cũ kỹ. Vì sao lại cần thay đổi như vậy? Hãy cùng mình tìm hiểu trong bài viết này nhé.
Truyền thống và thách thức thị hiếu tiêu dùng
Thực tế cho thấy, các sản phẩm nước mắm truyền thống (không pha trộn, không bổ sung chất tạo vị hay chất bảo quản) đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với nước mắm công nghiệp. Khả năng mở rộng thị trường và phát triển quy mô sản xuất cũng bị hạn chế hơn nhiều.
Khả năng cạnh tranh của nước mắm công nghiệp cao hơn nhờ được tinh chỉnh và phát triển để đáp ứng tốt nhu cầu thị trường và thị hiếu người tiêu dùng. Giá trị của thực phẩm công nghiệp không chỉ nằm ở yếu tố dinh dưỡng, mà còn tập trung vào tính tiện lợi, giá thành dễ tiếp cận và sự phù hợp về mùi, vị, màu sắc – những yếu tố thiết thực trong tiêu dùng hiện đại.
Trong khi đó, các sản phẩm truyền thống có xu hướng né tránh, quay lưng với công nghệ hiện đại, lấy đặc tính “tự nhiên”, “nguyên bản” làm giá trị cốt lõi. Tuy nhiên, thị trường ngày nay đòi hỏi nhiều hơn thế, và chính việc bám chặt vào khuôn mẫu truyền thống đã khiến các sản phẩm này tự thu hẹp nhóm khách hàng tiềm năng, giới hạn thị trường và làm giảm sức cạnh tranh.
Không thể phủ nhận giá trị của nước mắm truyền thống – giàu dinh dưỡng, thuần tự nhiên – nhưng cũng cần nhìn nhận những hạn chế đi kèm: không phải ai cũng thích mùi đặc trưng mạnh của nước mắm cốt; không phải ai cũng sẵn sàng chi trả mức giá cao; không phải ai cũng chuộng vị đậm gắt; và càng không phải ai cũng thấy thoải mái khi phải tự pha loãng, dẫn đến trải nghiệm sử dụng thiếu ổn định – lúc quá nhạt, lúc lại quá mặn. Những rào cản này khiến nước mắm truyền thống ngày càng vắng bóng trong căn bếp của nhiều gia đình hiện đại.
Cần thay đổi gì để thích nghi với thị trường?
Truyền thống không phải là điều xấu, nên cũng không cần thiết phải loại bỏ hoàn toàn cái cũ để thay thế bằng cái mới. Điều quan trọng là biết thích nghi – kết hợp hài hòa giữa giá trị truyền thống và yếu tố hiện đại, loại bỏ những điểm chưa phù hợp và học hỏi, áp dụng những gì tiến bộ. Về cơ bản, các sản phẩm truyền thống cần chú trọng hơn đến những ưu điểm mà sản phẩm công nghiệp đang làm tốt, nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Có thể cân nhắc một số hướng cải tiến sau:
- Mở rộng phân khúc khách hàng
- Tăng giá trị sử dụng thực tiễn
- Cởi mở hơn với công nghệ hiện đại
- Chuyên nghiệp hóa quy trình sản xuất
Mở rộng phân khúc khách hàng
Việc phụ thuộc vào một nhóm khách hàng duy nhất khiến khả năng phát triển bị giới hạn. Khi nhóm khách hàng này gặp biến động, hoạt động kinh doanh cũng dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong khi đó, điểm mạnh của các sản phẩm công nghiệp là sự đa dạng về phân khúc – từ người tiêu dùng có tài chính thấp đến cao, từ nhu cầu đơn giản đến phức tạp – giúp họ duy trì doanh thu ổn định ngay cả khi thị trường biến động.
Các sản phẩm truyền thống không nên tự giới hạn trong khuôn mẫu cố định, mà cần mở rộng sự đa dạng. Thay vì chỉ tập trung vào nước mắm nguyên gốc, có thể phát triển các dòng sản phẩm với mức hàm lượng đạm khác nhau, tỷ lệ pha trộn nước mắm cốt linh hoạt hơn, phù hợp với nhiều nhu cầu tiêu dùng: từ người có tài chính hạn chế đến cao cấp, từ khẩu vị nhạt đến đậm... Sự linh hoạt này sẽ giúp mở rộng thị trường và nâng cao khả năng cạnh tranh.
Tăng giá trị sử dụng thực tiễn
Sản phẩm công nghiệp có khả năng cạnh tranh cao không chỉ vì giá rẻ, mà còn nhờ giá trị sử dụng thực tiễn: tiện lợi, dễ dùng và đa dạng khẩu vị. Chính những yếu tố này khiến chúng được ưa chuộng ngay cả bởi những người tiêu dùng có tài chính dư dả. Thay vì chỉ tập trung vào nước mắm nguyên gốc, các nhà sản xuất nên phát triển thêm nhiều dòng sản phẩm như nước mắm tỏi ớt, nước mắm chua ngọt… để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng, giúp tăng lựa chọn, tránh sự nhàm chán và nâng cao tính tiện dụng – không cần người dùng phải tự pha chế lại từ đầu.
Chính sự linh hoạt và tiện lợi này là yếu tố then chốt giúp giữ chân khách hàng và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.
Cởi mở hơn với công nghệ hiện đại
Việc né tránh hoặc quay lưng với công nghệ hiện đại là một trong những vấn đề phổ biến của nhiều nhà sản xuất truyền thống. Đã đến lúc cần có sự thay đổi trong tư duy – cởi mở hơn, sẵn sàng học hỏi và áp dụng những tiến bộ kỹ thuật phù hợp. Công nghệ hiện đại không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và độ an toàn, mà còn góp phần xây dựng uy tín thương hiệu và mở rộng thị trường.
Không nên e ngại các nguyên liệu công nghiệp như chất bảo quản, chất tạo vị hay chất tạo hương – miễn là sử dụng đúng quy chuẩn, minh bạch và đảm bảo an toàn. Những thành phần này giúp tạo ra nhiều dòng sản phẩm với mức giá và công năng khác nhau, từ đó mở rộng phân khúc khách hàng và tăng giá trị sử dụng. Khi kết hợp với quy trình sản xuất hiện đại, doanh nghiệp sẽ nâng cao được vị thế cạnh tranh, mở rộng thị phần và gia tăng cơ hội phát triển bền vững.
Chuyên nghiệp hóa quy trình sản xuất
Phần lớn các nhà sản xuất truyền thống đang gặp khó khăn với quy trình sản xuất lạc hậu, thiếu tính an toàn và không đáp ứng được yêu cầu giám sát, đánh giá chất lượng. Điều này khiến sản phẩm khó đạt các tiêu chuẩn hiện hành, từ đó hạn chế khả năng tiếp cận các thị trường mới – đặc biệt là những thị trường đòi hỏi tiêu chuẩn khắt khe hơn.
Để khắc phục, các nhà sản xuất truyền thống cần chuyên nghiệp hóa toàn bộ quy trình sản xuất: xây dựng hệ thống tài liệu nội bộ rõ ràng, quy định tiêu chuẩn cụ thể, thiết lập quy trình kiểm tra – giám sát nội bộ, và có đội ngũ phụ trách đánh giá, cải tiến sản phẩm. Chuyên nghiệp hóa không có nghĩa là từ bỏ truyền thống, mà là cởi bỏ lớp vỏ kỹ thuật đã lỗi thời để nâng tầm giá trị truyền thống bằng một phiên bản hiện đại, bền vững và có khả năng cạnh tranh thực sự.
Trên đây là toàn bộ nội dung về chủ đề "Sản xuất nước mắm - Đừng để truyền thống trói buộc", hy vọng nó đem đến cho bạn những thông tin hữu ích!